Η ετυμολογία της λέξης “Μάνη”
Η προέλευση της λέξης “Μάνη” έχει πολλές ερμηνείες. Το τοπωνύμιο Μαΐνη εμφανίζεται για πρώτη φορά το 876 μ.Χ. στο “Τακτικό” του Λέοντος του Σοφού και αργότερα σε κείμενα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου.
Πιθανές ετυμολογίες:
- Από το λατινικό “Manus” (χέρι), λόγω του σχήματος της χερσονήσου Τηγάνι, όπου βρίσκεται το κάστρο της Μαΐνης.
- Από τη ναυτική εντολή “maina” (μάϊνα – μάζεμα των πανιών), λόγω των ισχυρών ανέμων της περιοχής του Ταινάρου.
- Από τη λέξη “μανία”, που συνδέεται είτε με την πολεμική φύση των κατοίκων είτε με το έθιμο της εκδίκησης.
- Από το επίθετο “μανός” (αραιός, φαλακρός, άδενδρος), λόγω του άγονου τοπίου.
- Από τον θεό Ουρανό, του οποίου δεύτερο όνομα ήταν “Μάνης”.
- Από τη λατινική λέξη “manes” (ψυχές), σχετιζόμενη με το ιερό του Ποσειδώνα στο Ακροταίναρο.
Ιστορική αναδρομή
Από την αρχαιότητα έως το Βυζάντιο
Η Μάνη κατοικείται από την παλαιολιθική εποχή, όπως αποδεικνύουν τα αρχαιολογικά ευρήματα στο Σπήλαιο Απήδημα και άλλες τοποθεσίες. Ο Όμηρος αναφέρει πόλεις της Μάνης στην Ιλιάδα, όπως το Οίτυλο, η Μέσση και η Λάας.
Σύμφωνα με τον Παυσανία, πρώτοι κάτοικοι ήταν οι Λέλεγες, ακολουθούμενοι από τους Αχαιούς και τους Δωριείς. Η Μάνη ήταν στενά συνδεδεμένη με τη Σπάρτη.
Ρωμαϊκή και Βυζαντινή περίοδος
Το 206 π.Χ. ιδρύθηκε το “Κοινό των Λακεδαιμονίων”, που το 146 π.Χ. μετονομάστηκε σε “Κοινό των Ελευθερολακώνων”. Η ένωση αυτή αποτελούσε μια δημοκρατικά οργανωμένη ομοσπονδία με κέντρο το Γύθειο.
Κατά τον 6ο αιώνα, ισχυρός σεισμός κατέστρεψε πολλές πόλεις της Μάνης. Τον 9ο αιώνα, οι Μανιάτες βαφτίστηκαν Χριστιανοί από τον Νίκωνα τον Μετανοείτε.
Φραγκοκρατία και Οθωμανική περίοδος
Μετά το 1204, η Μάνη περιήλθε στους Φράγκους. Αντιστάθηκαν σθεναρά, γι’ αυτό οι Φράγκοι έχτισαν τρία κάστρα: Πασσαβά, Μεγάλης Μάϊνης και Λεύκτρου. Το 1259, η Μάνη πέρασε στο Δεσποτάτο του Μυστρά.
Το 1460, ο Μωάμεθ Β’ προσπάθησε να προσεταιριστεί τους Μανιάτες, αλλά αυτοί συμμαχήσαν με τους Ενετούς. Η Μάνη παρέμεινε ουσιαστικά αυτόνομη κατά την Τουρκοκρατία και αποτέλεσε καταφύγιο για επαναστάτες.
Η Μάνη στην Ελληνική Επανάσταση
Η Μάνη διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821. Η Φιλική Εταιρεία τη θεωρούσε ιδανική βάση για την εξέγερση. Σημαντική ήταν η μάχη της Βέργας το 1826, όπου οι Μανιάτες νίκησαν τον Ιμπραήμ πασά.